Wywłaszczenie nieruchomości. Jak przebiega procedura? Czy właściciel może ubiegać się o odszkodowanie? 

Wywłaszczenie nieruchomości to proces przejęcia własności nieruchomości przez państwo lub inną instytucję publiczną w celu realizacji ważnych interesów publicznych. Może być dokonywane zarówno na podstawie ustawy, jak i decyzji administracyjnej. Sprawdź, co warto wiedzieć na ten temat.

Jakie są przyczyny wywłaszczenia nieruchomości?

Wywłaszczenie nieruchomości może być wynikiem bardzo różnych wydarzeń, najczęściej związanych z budową istotnych elementów infrastruktury państwowej. Zawsze musi być związana z realizacją zadań publicznych. Najczęstsze przykłady przyczyn wywłaszczenia to:

• budowa dróg, mostów, linii kolejowych, lotnisk, kanałów, linii wodociągowych i kanalizacyjnych;
• budowa obiektów użyteczności publicznej, takich jak szkoły, przedszkola, szpitale, policja, straż pożarna;
• budowa infrastruktury sportowej, rekreacyjnej lub turystycznej;
• budowa linii energetycznych lub telekomunikacyjnych;
• budowa obiektów związanych z ochroną środowiska;
• budowa obiektów związanych z obronnością państwa.

Podstawa prawna wywłaszczenia nieruchomości

Podstawą prawną wywłaszczenia nieruchomości jest art. 44 Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Zgodnie z tym przepisem, wywłaszczenie nieruchomości może nastąpić wyłącznie w celu realizacji zadań publicznych lub z zachowaniem zasady sprawiedliwości społecznej.

Warto zaznaczyć, że warunkiem wywłaszczenia jest także uzasadnienie takiej potrzeby oraz brak możliwości nabycia nieruchomości w drodze umowy. W zamian za wywłaszczoną nieruchomość właścicielowi należy się odszkodowanie w wysokości odpowiadającej rynkowej wartości nieruchomości.

Procedura wywłaszczenia nieruchomości – jak przebiega?

Procedura wywłaszczenia nieruchomości jest bardzo konkretna i zawsze przebiega przebiega w następujący sposób:

1. Wydanie decyzji o wywłaszczeniu przez organ właściwy do realizacji zadania publicznego, które jest przyczyną wywłaszczenia. W decyzji określone są m.in. przyczyna wywłaszczenia, cel, dla którego ma zostać wywłaszczona nieruchomość oraz jej opis.

2. Dostarczenie decyzji o wywłaszczeniu właścicielowi nieruchomości oraz innym osobom, które mogą być nią zainteresowane.

3. Wszczęcie postępowania w sprawie odszkodowania za wywłaszczenie. Właściciel nieruchomości ma prawo dochodzenia odszkodowania od momentu doręczenia decyzji o wywłaszczeniu.

4. Dochodzenie odszkodowania przez właściciela nieruchomości. Może on złożyć wniosek o wydanie decyzji o wysokości odszkodowania lub złożyć pozew do sądu o ustalenie wysokości odszkodowania.

5. Przekazanie nieruchomości w ręce organu właściwego do jej zarządzania. Może to nastąpić po uprawomocnieniu się decyzji o wywłaszczeniu lub po ugodowym zakończeniu sporu o odszkodowanie.

6. Wypłata odszkodowania. Wysokość odszkodowania powinna być wypłacona właścicielowi nieruchomości przed przekazaniem jej w ręce organu właściwego do jej zarządzania.

Odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości

Czy osoby, które doświadczyły wywłaszczenia nieruchomości mogą spodziewać się jakiegoś odszkodowania ze strony państwa? Jak najbardziej. Zgodnie z art. 44 Ustawy o gospodarce nieruchomościami, każdemu właścicielowi wywłaszczonej nieruchomości należy się odszkodowanie w wysokości odpowiadającej rynkowej wartości nieruchomości.

Odszkodowanie to jest nieodłącznym elementem wywłaszczenia i musi być wypłacone przed przekazaniem nieruchomości w ręce organu właściwego do jej zarządzania. Właściciel nieruchomości ma prawo dochodzenia odszkodowania od momentu doręczenia decyzji o wywłaszczeniu. Może on złożyć wniosek o wydanie decyzji o wysokości odszkodowania lub złożyć pozew do sądu o ustalenie wysokości odszkodowania.

Wywłaszczenie nieruchomości jest środkiem ostatecznym, który może być stosowany tylko w szczególnych okolicznościach i wymaga uzasadnienia w interesie publicznym. Właściciel nieruchomości, która zostaje wywłaszczona, ma prawo do otrzymania odpowiedniego odszkodowania.