W ostatnim czasie media szeroko rozpisują się na temat inflacji, określanej też często mianem drożyzny. To bez wątpienia temat numer jeden w wielu polskich domach, ale wiele osób wciąż nie do końca rozumie, dlaczego ceny produktów i usług drożeją. Skąd bierze się to zjawisko? Czym dokładnie jej inflacja i co wpływa jej wysokość? Czy ceny już na zawsze pozostaną tak wysokie? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie poniżej!
Inflacja – co to jest?
Choć inflacja występuje już od starożytności, to ekonomiści do dzisiaj nie są w stanie ustalić jednoznacznej definicji tego zjawiska. Zazwyczaj pod pojęciem inflacji rozumie się wzrost przeciętnego poziomu cen w gospodarce. Oznacza to, że wraz z czasem produkty i usługi po prostu drożeją – ale nie musi to być taki sam wzrost we wszystkich branżach. Zresztą czasami towary mogą zachowywać taką samą cenę, a nawet z czasem tracić na wartości. Nawet w takiej sytuacji można mówić o inflacji, o ile w całej gospodarce (a nie tylko wybranym sektorze) ceny rosną.
Istnieje jednak druga definicja inflacji, zwracająca uwagę na najważniejszą przyczynę tego zjawiska. Zgodnie z nią inflacja to wzrost podaży pieniądza, który powoduje spadek popytu na gotówkę. Brzmi to niedorzeczne, bo każdy z nas chciałby mieć jak najwięcej pieniędzy, ale tak naprawdę ma to głęboki sens. Główną przyczyną inflacji jest zwiększanie ilości pieniędzy w obiegu poprzez ich dodruk. Im szybciej i więcej pieniędzy dosypujemy do gospodarki, tym mniejszą mają one wartość. Poza tym rośnie wówczas popyt na produkty i usługi – ich ilość się nie zmienia, natomiast gotówki w obiegu jest dużo więcej. Oczywiście przeciętny obywatel tego nie dostrzega, ale ekonomia uczy nas, że rynek prędzej czy później zauważa wzrost ilości gotówki w obiegu i automatycznie na to reaguje, podwyższając ceny.
Jakie są przyczyny inflacji?
Jak już wspomnieliśmy, najważniejszą przyczyną inflacji jest wzrost ilości gotówki w obiegu. W dzisiejszych czasach dzieje się to automatycznie, bo przez system rezerwy cząstkowej każdy kredyt hipoteczny prowadzi do powstania nowych pieniędzy z niczego. Ale są też inne przyczyny inflacji. Jedną z nich jest wzrost popytu na produkt lub usługę. Najłatwiej wyjaśnić to na przykładzie cen kart graficznych. Gdy okazało się, że można za ich pomocą kopać cenne kryptowaluty, ceny kart graficznych wzrosły nawet kilkukrotnie, bo nagle tysiące osób chciały kupić je w wielkich ilościach. Produkcja sprzętu nie była wystarczająca, więc ceny musiały wzrosnąć. To rzecz jasna jaskrawy przykład, ale podobne zjawisko zachodzi w każdym sektorze gospodarki, oczywiście o ile cena jest ustalana przez rynek, a nie odgórne regulacje państwowe.
Ale przyczyną inflacji może być nie tylko wzrost popytu na dobro, ale też spadek jego podaży. Często winę za drożyznę ponoszą tzw. przerwane łańcuchy logistyczne. To sytuacja, w której z różnych powodów następują problemy z dostawami surowców niezbędnych do produkcji poszczególnych produktów, przez co produkuje się ich zwyczajnie dużo mniej, niż zaplanowano. Czasami taka sytuacja ma miejsce w kryzysie gospodarczym, gdy większość ludzi oszczędza środki i zmniejsza wydatki. Firmy zmniejszają wówczas produkcję i podnoszą ceny, by zrównoważyć rosnące koszty.
Czy inflacja zostanie z nami na dłużej?
A zatem wiemy już, że inflacja jest mocno niejednorodnym zjawiskiem, które ma kilka przyczyn. Najważniejsze pytanie, jakie zadaje sobie z większość z nas to to, czy inflacja pozostanie z nami na dłużej. Czy ceny wciąż będą rosnąć, a my musimy już na zawsze przyzwyczaić się do drożyzny? Na to pytanie trudno jest teraz odpowiedzieć, bo dużo zależy od zachowania gospodarki – zarówno polskiej, jak i światowej, a także od działań rządu. Państwo ma szereg narzędzi, które umożliwiają mu walkę z szalejącą inflacją. Najważniejszym z nich jest bank centralny. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski, który już wielokrotnie podwyższał stopy procentowe. Ich dalsze podnoszenie może dodatkowo zahamować wzrosty cen, ale niestety w większości scenariuszy inflacja zostanie z nami na dłużej.
